کانون ارزیابی مدیران چیست؟

کانون ارزیابی مدیران (management assessment center)

کانون ارزیابی مدیران، مرکزی با هدف اجرای فرآیندهایی شامل آزمون‌ها، مصاحبه‌ها، سناریو‌ها و تمریناتی است که جهت پیش‌بینی  و حدس درمورد چگونگی عملکرد یک گزینه برای مدیریت طراحی می شود. کانون ارزیابی مدیریت، نامزدهای مدیریت را در وضعیتی شبیه‌سازی شده قرار می‌دهد و عملکرد و کارآیی آن‌ها را برای فرار گرفتن در جایگاه، درجه‌بندی می‌کند.

در ادامه‌ی مقاله، با شرح مفصل‌تری از کانون ارزیابی و هر آنچه که مهم است در مورد آن بدانید آشنا خواهید شد.

کانون ارزیابی مدیران چیست؟

یک مرکز ارزیابی مدیریت از یک روش برای ارزیابی اینکه آیا یک فرد خاص در نقش مدیریتی موفق خواهد بود یا خیر استفاده می کند. مرکز ارزیابی مدیریت ممکن است مکانی باشد که این تست ها در آن انجام می شود، یا ممکن است مجموع تست ها و تمرین ها باشد.

کانون ارزیابی مدیریت از متدهایی جهت ارزیابی کردن نمونه برای تشخیص موفقیت یا عدم موفقیت فرد در جایگاه مدیریت بهره می‌برد. امکان آن وجود دارد که کانون مدیریت ارزیابی مکانی جهت انجام پرسش‌ها باشد یا مجموعه‌ای شامل پرسش‌ها و تمرین‌های طراحی شده.

برای مثال کانون ارزیابی مدیریت هم می‌تواند بنگاهایی باشد که توسط یک شرکت متخصص در روش ارزیابی اداره شود و هم به عنوان مکانی باشد که سازمان‌ها یا مجموعه‌های دیگر می‌توانند گزینه‌ها خود را برای ارزیابی و تشخیص میزان عملکرد به آن‌جا ارجاع می‌دهند. در صورت دیگر ممکن است، سازمان یک مرکد ارزیابی داخلی داشته باشد که از مدیران آموزش‌دیده یا کارکنان منابع انسانی (HR) خود برای ارزیابی‌ها استفاده کند. در این صورت نیز، گاهی اوقات ممکن از یک شرکت خارجی برای کمک استفاده کند.

در این میان برخی شرکت‌ها کانون‌های ارزیابی «مجازی» را به عنوان راهی برای صرفه‌جویی در زمان و هزینه ارائه می‌دهند. در کانوهای مجازی، همه‌ چیز به‌صورت آنلاین و با کمک فناوری‌هایی مانند اسکایپ (Skype) یا زوم (Zoom) انجام می‌شود.

مراکز ارزیابی مدیریت شواهدی از عملکرد پیش‌بینی شده یک نامزد به شرکت ارائه می‌دهند که به نوبه خود تصمیمات استخدام را آگاهانه‌‌تر می‌کند. یک شرکت ممکن است از کانون ارزیابی برای موقعیت‌های مختلف استفاده کند، اما بنظر می‌رسد کانون ارزیابی مدیریتی موثرترند.

چگونگی عملکرد کانون ارزیابی مدیریت

اولین قدم در استفاده از کانون ارزیابی مدیریت، شناسایی داوطلبانی است که باید ارزیابی شوند. ممکن است فهرست کوتاهی از قبل شناسایی شده باشد، اما می‌توان از یک روش از پیش غربالگری نیز برای شناسایی افراد مستعد استفاده کرد.

مرکز ارزیابی از تمرینات مختلفی برای ارزیابی داوطلبان و گزینه‌های موجود استفاده می‌کند. برخی از عواملی که ارزیابی می‌شوند، عبارتند از:

• شایستگی‌ها
• مهارت‌های بین فردی
• برنامه‌ریزی
• ارتباط
• حل مسئله
• دانش شغلی
• شخصیت
• توانایی رهبری
• توانایی تشخیص موقعیت‌ها
• هوش (فکری یا احساسی)

آزمون‌های داوطلبان ممکن است بصورت عملی، شبیه‌سازی شده، ایفای نقش یا پرسش و پاسخ باشد. روش برقرای ارتباط با داوطلب نیز ممکن است به‌صورت حضوری، الکترونیکی یا از طریق ویدئو باشد.

یکی از عناصر مهم کانون‌ ارزیابی مدیریت، ارزیاب‌هایی هستند که نتایج ارزیابی‌ها را محاسبه می‌کنند. قاعدتا این افراد باید آموزش کافی را فراگرفته باشند و واجد شرایط باشند.

هزینه های ارزیابی

ارزیابی‌های شغلی ممکن هزینه‌بر باشند. این هزینه بسته به شرکت ارائه‌دهنده، نوع موقعیتی که ارزیابی می‌شود و پیچیدگی و نوع روشی که شرکت ارزیابی استفاده می‌کند، متفاوت است. مراکز داخلی و ارزیابی‌های گروهی می‌توانند باعث صرفه‌جویی  در هزینه‌ها شوند. اما با توجه به همه‌ی این توصیفات، کانون‌های ارزیابی سرمایه‌گذاری بزرگی (با صرفه‌جویی در زمان) برای هر سازمان محسوب می‌شود.

چرایی هزینه برای کانون ارزیابی مدیریت

کانون ارزیابی مدیریتی که پشتوانه‌ی تیمی قوی داشته باشد؛ معمولا می‌تواند موفقیت بالقوه‌ی مناسب یک جایگاه شغلی را درست پیش‌بینی کند و احتمال انتخاب اشتباه را به حداقل برساند. این اطلاعات برای سازمان‌ها می‌تواند بسیار ارزشمند باشد.

• این تصمیم به انتخاب فرد مناسب برای کار کمک می‌کند و روش انتخاب نیز منصفانه است.
• به نامزدها اجازه می‌دهد تا طیف گسترده‌ای از مهارت‌های خود را به نمایش بگذارند که در غیر این صورت نشان دادن این توانایی ممکن نبود.
• به جویای شغل درک بهتری از نقش شغلی خود می‌دهد.
• این به غربالگری چندین نامزد به طور همزمان کمک می‌کند و فرآیند انتخاب را تسریع می‌بخشد.
• به مصاحبه کننده اجازه می‌دهد تا عملکرد موجود را ارزیابی و عملکرد آینده‌ی فرد را نیز در همان زمان پیش‌بینی کند.
• به متمایز کردن نامزدهایی که روی کاغذ شبیه به‌نظر می رسند، کمک می‌کند.

اهداف کانون ارزیابی مدیران

• ارزیابی و رتبه‌بندی توانایی‌ها و شایستگی‌های داوطلبان برای پست‌های مدیریتی
• شناسایی افراد دارای پتانسیل مدیریتی و بهره‌وری از پتانسیل در راستای پیش‌برد اهداف سازمان
• انتخاب جایگزین مناسب برای پوزیشن‌های مدیریتی
• تجزیه و تحلیل گروه مدیریتی سازمان و شناسایی نواقص و در ادامه ارائه‌ی راهکار جهت بهبود وضعیت

کانون ارزیابی مدیران و نقش آن در مدیریت منابع انسانی

عرضه و تقاضا و به‌دست آوردن موقعیت‌های شغلی با توجه به روند فعلی کشور، تناسب ندارد و درخواست‌کنندگان شغل‌های مدیریتی در سازمان‌ها بسیار بیشتر از موقعیت‌های موجود است. تشخیص نفرات و نیروهای مناسب هر موقعیت شغلی، کار اصلی کانون ارزیابی‌ست.

جهت انتخاب درست و مطمئن از بین تعداد زیاد گزینه‌های موجود، کانون مدیران ارزیابی از شیوه‌های متفاوتی استفاده می‌کند که در مشاغل خاصی مانند مدیریت، اهمیت زیادی دارند. شیوه‌ای که در این مقاله به آن اشاره شده است، شیوه‌ی رایجی در بسیاری از کشورهاست.

1. تمرینات کازیه

اجرای این تمرینات نوشتاری‌ست. این تمرینات نامه‌نگاری، یادداشت نویسی و گزارش‌نویسی و … را شامل می‌شود. این تست‌ با هدف بررسی میزان آشنایی داوطلب با موقعیت شغلی‌ایست که درخواست داده است.

2. بحث گروهی

با توجه به این‌کخ در این موقعیت شغلی توانایی تصمیم‌گیری، تشخیص مسئله و نحوه‌ی مواجهه با آن، تشخیص موقعیت‌های اضطراری و عکس‌العمل مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است و در این راستا توانایی به بحث گذاشتن آن نیز از توانایی‌های مهمی‌ست که مدیران در سازمان‌ها باید از برخوردار باشند. چراکه عدم این توانایی می‌تواند سازمان در موقعیت‌های حساس دچار خطای جبران ناپذیری کند. از این رو کانون ارزیابی مدیران این توانایی را در داوطلبان بررسی و ارزیابی می‌کنند.

3. شبیه‌سازی برخوردها با مشتریان و کارکنان

مدیران هر سازمان یا کسب و کار در رآس هستند و با سایر کارمندان و مشتری‌ها در تعاملند، به این دلیل باید تعامل کناسب با سایر افراد و توانایی برقراری تعامل بین فردی را داشته باشند. این توانایی را کانون ارزیابی مدیریت می‌تواند با تعریف نقش‌های مختلف و با تقاضای ایفای نقش مدیریت توسط داوطلبان، مودر بررسی قرار دهند.

این تمرین معمولا یک الی سه روز زمان می‌برد تا کانون ارزیابی مدیران فرصت کافی را برای سنجش رفتار داوطلب در موقعیت‌های مختلف داشته باشد.

4. سوالات مصاحبه شایستگی‌محور

در این بخش ارزیابی با توجه به رویکرد رفتار داوطلب انجام می‌شود که این بخش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. چرا که مدیریت منابع انسانی باید توانایی انتخاب فرد مناسب را داشته یاشد و شایستگی‌ها را تشخیص دهد.

برای انجام این کار لازم است در ابتدا دقت بالایی در طراحی تست‌ها و پرسش‌ها داشته باشدو سوالات و محیط نیز طوری شبیه‌سازی شده باشند که فرد را تحریک به نشان دادن عملکرد مناسب کند.

باید مدنظر داشت که در این تکنیک اجرای تکنیک امکان‌پذیر باشد و تمام انرژی صرف اجرا نشود. برخی از معیار‌های یک تکنیک مناسب به شرخ زیر می‌باشد:

• منطبق با جایگاه شغلی
•  مشخص کردن تفاوت بین عملکرد موفق و ناموفق
• امکان اجرای سناریو
• قابل بررسی و منطقی بودن معیار
• نداشتن همپوشانی با سایر معیارهای ارزیابی عملکرد

5. تمرینات حقیقت یاب

این روش با هدف بررسی میزان توانایی فرد متقاضی در موقعیت دسترسی یافتن به حقیقت انجام می‌شود. این دسترسی عملا به بررسی جزئیات مشکلات پیش آمده در بسیاری از موارد کمک می‌کند.

کاربری کانون‌های ارزیابی مدیران

بخش منابع انسانی از مایت مراکز برای ارزیابی متقاضیان پست مدیریت استفاده می‌کند. این فرآیند شامل انجام چندین فعالیت و وظایف برای بررسی و تشخیص صلاحیت متقاضیان است. همه این‌ها به انتخاب نامزد مناسب برای شغل کمک می‌کند.

منابع انسانی از مراکز ارزیابی مدیران برای اهداف زیر استفاده می‌کند:

• انتخاب گزینه و آموزش‌ برای جانشینی: مراکز ارزیابی به عنوان یک راه عالی برای برنامه ریزی و انتخاب جایگزین عمل می‌کنند. برنامه ریزی جانشین و آموزش آن که از طریق مراکز ارزیابی انجام می شود، دامنه هرگونه اشتباه را به حداقل می‌رساند و به یافتن نامزد مناسب کمک می‌کند.
• شناسایی: مراکز ارزیابی مناسب استعدادهای موجود در شرکت را نمایان می‌کند و به شناسایی افراد برای موقعیت شغلی کمک می کند.
• انتخاب: مراکز ارزیابی عمدتاً برای اهداف گزینش استفاده می‌شوند. به شناسایی افراد با مهارت‌های کافی کمک می‌کند. این عمل به یافتن فرد مناسب برای شغل مناسب نیز کمک می‌کند.
• رشد نامزدها: مراکز ارزیابی تا حد زیادی به رشد نامزدها کمک می‌کنند. وظایف و فعالیت‌های مراکز ارزیابی به رشد مهارت داوطلبان نیز کمک می‌کند.
• نیازهای آموزشی: مراکز ارزیابی به شناسایی مناطقی که داوطلب می‌تواند در آن پیشرفت بیشتری کند، کمک می‌کند. این به ارزیابی نیازهای آموزشی و توسعه ای نامزد کمک می‌کند.

طراحی تمرینات ارزیابی

کانون ارزیابی مدیران یک نکته‌ی مهمی را که باید در نظر بگیرد این است که نمونه تمرینات با توجه به موقعیت‌های شغلی طراحی شده باشد. به دلیل هنگام طراحی تمرینات باید موارد زیر را درنظر گرفته شود.

• طراحی متناسب
• در نظر گرفتن پنج معیار اصلی برای هر تمرین
• کمک گرفتن از یک روانشناس در تیم در جهت تشخیص ویژگی‌ها و توانایی‌ها بر أساس علم روانشناس
• سعی بر پیش‌داوری نکردن داوطلبان
• دقت و برنامه‌ریزی صحیح در چیدن و ترتیب تمرینات
• عدم انتشار تمرین‌ها فبل از حضور داوطلبان

نمونه پرسش‌های کانون ارزیابی مدیران جهت استخدام

باید توجه داشت نمونه سوالات کانون باید به‌صورت‌های مختلف و با توجه به موقعیت شغلی و استاندارد تهیه شود.

۱. سؤالات ارزیابی مهارت‌های مرتبط با حل اختلافاتی که در نظرات مطرح‌شده وجود دارد؛ با استفاده از روش‌های متناسب با فضای شغلی.

۲. مدیریت اختلاف نظر با یک کارمند در هنگام مواجه شدن با یک وضعیت به عنوان مدیر موفق چگونه خواهد بود؟

۳. سؤالات ارزیابی مهارت‌های تصمیم‌گیری در هنگام مواجه شدن با مشکلات در طی مسیر دستیابی به هدف اصلی پروژه یا سازمان

۴. برنامه عملی یا فرایندی برای تصمیم‌گیری چیست؟

۵. سؤالات ارزیابی مهارت برنامه‌ریزی جهت اجرای برنامه‌ریزی برای اهداف آینده

۶. برنامه شما به عنوان یک مدیر درباره رهبری یک پروژه چیست؟

چالش‌های مهم کانون ارزیابی ایران

هر سازمان برای رشد خود می‌تواند از کانون ارزیابی مدیران حرفه‌ای بهره ببرد. کانون ارزیابی مدیران به دلیل دارا بودن حساسیت‌های کاری بالا، با چالش‌هایی نیز روبروست که برای جلوگیری از پیش‌آمدو یا حل سریع، آگاهی از این چالش‌ها لازم است.

• عدم برنامه‌ریزی متناسب

از چالش‌های رایج این کانون، عدم برنامه‌ریزی متناسب می‌باشد که به معنی عدم انتخاب مناسب شیوه‌های ارزیابی است که سبب می‌شود نتیجه‌ها با فرآیندها همخوانی نداشته باشند که این مسئله موجب، عملکرد ضعیف سازمان و بالا رفتن احتمال خطا می‌شود.

• عدم ارزیابی صحیح و عدم تشخیص شایستگی‌ها و توانایی‌ها

اگر نتیجه‌های سوالات مصاحبه‌ها به‌درستی تحلیل نشوند؛ نمی‌توان در راستای پیشرفت شازمان انتخاب صحیحی داشت. درواقع انتخابی که می‌بایست در جهت پیشرفت سازمان باشد، نتیجه‌ی عکس خواهد داشت.

• خطا در انتخاب ارزیاب

با توجه به این‌که ارزیاب اهمیت زیادی در روند ارزیابی دارد، انتخاب اشتباه ارزیاب‌ها تاثیر مستقیمی بر انتخاب‌ها خواهد گذاشت و هزینه‌‌ی سازمان‌ها مه تنها تاثیر مثبتی بر بهبود نخواهد گذاشت که ممکن موجب زیان ر حسارت نیز شوند.

خروجی کانون ارزیابی

صرف توجه و انرژی زیاد برای برنامه‌ریزی کانون ارزیابی مدیران گاهی سبب می‌شود توجه کافی به خروجی  کانون نداشته باشیم، در صورتی که مهم‌ترین بخش کانون ارزیابی خروجی آن است که ماحصل تمام اقدامات کانون است. خروجی در تناسب با هدفی‌ست که داشته‌ایم. این هدف ممکن است جذب نیروی جدید باشد که خروجی مرتبط با آن معمولا به‌صورت پاسخ‌های مثبت و منفی‌ست و ممکن است به‌صورت گزارش کوتاهی نیز باشد. اما اگر بررسی کارآیی و عملکرد نیروهای فعال در سازمان باشد؛ گزارش‌ها معمولا بصورت دو فاز توسعه‌ی فردی و سازمانی برای سازمان استخراج ر در دسترس سازمان قرار می‌گیرد. مدت زمانی که برای استخراج و تحویل و خروجی در نظر گرفته می‌شود، معمولا ۴۰ روز است که حجم آن نیز معمولا بین پنج تا ده صفحه است.

سخن پایانی

کانون ارزیابی مدیران یکی از متدهای بررسی وانتخاب داوطلبانی‌ست که جویای به‌دست آوردن پست‌های مدیریت و سمت‌های حساس در سازمان‌ها هستند.دستورالعمل کانون ارزیابی مدیران هر شرکت می‌تواند متفاوت باشد ، هر شرکت دستورالعمل مخصوص به‌خود را داشته باشد درصورتی که دستورالعمل کلی‌ای برای اتخاذ وجود دارد. سوالات هر ارزیابی و مصاحبه نیز با توجه به رویکرد کانون ارزیابی هر شرکت طراحی و اجرا می‌شود. با انجام درست کانون ارزیابی مدیران، خطاهای هر سازمان به حداقل می‌رسد و گروه مدیریتی هر سازمان در جهت توسعه و پیشرفت سازمان تواناتر می‌شوند.